De taal-spraakontwikkkeling van je kleuter centraal

De kinderlogopedist in onze praktijk is gespecialiseerd in de behandeling van kinderen die problemen ondervinden in hun taal- en spraakontwikkeling. Als je twijfels hebt over de taal-spraakontwikkeling, dan brengt de logopedist deze ontwikkeling eerst goed in kaart. Welke klanken gebruikt je kind wel of niet? Hoe zit het met de zinnen? Woordenschat? Het vertellen en begrijpen? Dit en nog veel meer zaken komen aan bod.

Als het taal-spraaksysteem goed in kaart is gebracht wordt dit uitgebreid met je besproken en van goede uitleg voorzien. Soms is kortdurende behandeling of advies voor jou en je kind voldoende. Voor andere kinderen is het beter als er intensievere begeleiding wordt ingezet. Samen worden keuzes gemaakt.

Misschien vind je het fijn als de leerkracht wordt betrokken zodat hij of zij ook weet wat op school gedaan kan worden? Dit doen wij graag, maar dit gebeurt uiteraard altijd in nauw overleg met jou.

Als een behandeltraject wordt gestart, staat de belevingswereld van het kind voorop. Leren doe je immers het beste als je er plezier aan beleeft! De behandeling wordt gedaan op een speelse en voor het kind aantrekkelijke wijze, met modern en uitdagend spel- en behandelmateriaal. Je bent als ouder meestal aanwezig bij de behandeling. Zo kun je goed zien wat de logopedist doet en krijg je waardevolle tips voor thuis. Evalueren doen we ook. Regelmatig stilstaan bij de behandeling zorgt ervoor dat de behandeling goed blijft aansluiten bij de behoefte van je kind. Zorg die echt bij je kind past. Dat is waar wij voor staan! Daarbij zijn we er voor de volgende aspecten:

• Taalontwikkeling kleuter
• Meertaligheid kleuter
• Uitspraak kleuter
• Stemgebruik kleuter

• Gehoor kleuter
• Stotteren kleuter

Een kleuter ontwikkelt zich steeds meer op sociaal en cognitief gebied en de taalontwikkeling gaat hier gelijk mee op. Het gebruik van taal, dus communiceren, geeft je kind de mogelijkheid verbinding te maken met de omgeving, zowel de echte omgeving als de fantasie die je kind gebruikt. De taal van een kleuter heeft zich al ver ontwikkeld en meestal zal hij/zij alle klanken nu goed kunnen uitspreken. De zinnen die de kleuter maakt worden steeds langer, met een betere woordvolgorde en het gebruik van steeds meer woordsoorten. Hoewel het soms nog moeilijk is om alle taalregels goed toe te passen begint het taalgebruik steeds meer lijken op dat van een volwassene. Sommige kinderen hebben meer moeite om hun taal goed te ontwikkelen en dit kan dan gaan om één of meerdere onderdelen van de taal zoals bijvoorbeeld:

• Het op de juiste manier gebruiken van de verschillende klanken
• Het in de juiste volgorde zetten van woordjes in een zin of de woordenschat
• Het taalbegrip
• Het vertellen over iets in een logisch verhaal
• Het vervoegen van werkwoorden
• In sociale situaties de taal goed gebruiken

Als een kleuter meertalig wordt opgevoed heeft dat voordelen omdat je kind al op jonge leeftijd leert hoe het om moet gaan met de verschillen die er bestaan tussen twee talen. Bij tweetalig opvoeden is het wel belangrijk om de talen op goede wijze aan te bieden. Vaak gaat het gelijktijdig leren van twee talen zonder problemen, maar bij sommige kinderen ligt dat anders. Bij een kleuter die moeite heeft met de taalverwerving in het algemeen kan het leren van twee of meer talen naast elkaar ook veel moeite kosten. Ook op het gebied van twee- of meertaligheid is een logopedist gespecialiseerd en kan zij zorgen voor een goede begeleiding van de meertalige opvoeding. Het doel is dit zo goed mogelijk te laten verlopen met de juiste adviezen en hulpmiddelen.

Op vierjarige leeftijd zal een kind alle klanken goed uitspreken en is het voor anderen goed verstaanbaar. Het kan voorkomen dat op deze leeftijd een enkele klank zoals bijvoorbeeld de [r], de [l] of de [sch] nog niet kunnen worden uitgesproken. Bij een articulatiestoornis kan het kind meerdere klanken en/of klankcombinaties niet maken en is het voor anderen niet goed te verstaan, gemeten in vergelijking met leeftijdgenootjes.

Een articulatiestoornis kenmerkt zich doordat:

• Een kind bepaalde spraakklanken vervangt door andere [lopen=hopen].
• Het kind bepaalde spraakklanken weglaat [staan=saan of taan].
• Het kind bepaalde spraakklanken verkeerd uitspreekt, zoals de[w], de [sch] of de [l].
• De spraak nasaal klinkt (door de neus). Dit is het gevolg van het teveel of juist te weinig ontsnappen van lucht door de neus.
• De [s]-klank verkeerd wordt uitgesproken. Dit noemen we slissen of lispelen.

Verkeerd stemgebruik of een aandoening aan de stembanden kan al bij kleuters leiden tot klachten. De stem kan hierdoor hees worden of problemen geven met het volume, waardoor de stem te hard of te zacht klinkt. Ook kan het leiden tot problemen met de omvang van de stem, waardoor de stem te hoog of te laag klinkt. Naast verkeerd stemgebruik kan er een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag liggen zoals bijvoorbeeld stembandknobbeltjes, een aandoening aan de luchtwegen, een onvoldoende goede werking van het zachte gehemelte of het voortdurend ademen door de mond in plaats van door de neus. Van verkeerd stemgebruik bij kinderen wordt gesproken als een kind veel gilt, schreeuwt of roept, vaak iets met "gekke" stemmetjes nadoet, een te hoge stem gebruikt, over het algemeen te hard praat en vaak de keel schraapt of kucht. Hierdoor raken de stembanden overbelast en kunnen er stemklachten ontstaan.

Het is belangrijk dat je kind een goede stemhygiëne aanleert en het stemgedrag verandert in een betere stemgewoonte. Ook hierbij kan een logopedist helpen en zal zij afhankelijk van de oorzaak adviezen en behandeling geven. Zij zal ook kijken naar de ernst en duur van de klachten en zo nodig het kind adviseren om een KNO-arts om nader onderzoek te vragen.

Het gehoor speelt een belangrijke rol bij een goede taal- spraakontwikkeling, want het kind leert de taal door nadoen en imitatie. Daarom is het niet verwonderlijk dat slechthorendheid van invloed is op de taal- spraakontwikkeling. Slechthorendheid kan variëren van licht tot ernstig, kan aangeboren zijn maar ook af en toe aanwezig zijn. Door slechthorendheid zal er een achterstand ontstaan in de ontwikkeling van de taal en spraak, ook als het tijdelijk is zoals bijvoorbeeld als er veelvuldig (midden)oorontstekingen optreden. Vermoed je gehoorproblemen? De kinderlogopedist kent het belang van goed gehoor en zet zich graag in voor de juiste behandeling of training ter compensatie.

Bij niet-vloeiend spreken of stotteren is het in alle gevallen belangrijk om deze onvloeiendheden serieus te nemen. Hiervoor geldt namelijk dat je met de juiste benadering, verergering vaak kunt voorkomen. Wacht dus niet en neem contact op met een logopedist voor advies. Soms is het niet vloeiend spreken van tijdelijke aard, maar toch is het belangrijk op tijd te signaleren en begeleiden. Als het stotteren langere tijd aanhoudt of verkeerd wordt benaderd, is de kans groter dat het niet meer zomaar overgaat.

Je kunt niet-vloeiend spreken herkennen aan:

• Veel pauzes tijdens het spreken
• Een klank of lettergreep wordt een paar keer herhaald
• Een klank of lettergreep wordt lang aangehouden
• Tussen de woorden worden veel aarzelingen gemaakt zoals [eh-eh]
• Moeilijke woorden worden liefst vermeden
• Er worden veel meebewegingen gemaakt tijdens het spreken
• Er kan zich angst om te spreken ontwikkelen