Prikkelverwerking bij schoolgaande kinderen

Moeite met de verwerking van prikkels noemen we sensorische informatieverwerkingsproblemen. Dat betekent dat bij je kind de sensorische integratie anders verloopt: het signaal dat wordt verstuurd door gehoor en gezicht, het beweging-, tast- en evenwichtsgevoel komt te sterk of te zwak binnen. Bij je kind zal opvallen dat het ofwel te sterk ofwel te zwak reageert op de prikkels met als gevolg dat het teveel of juist te weinig aandacht geeft aan de prikkels die binnenkomen. Daardoor kan het zijn dat het in bepaalde situaties reageert alsof er gevaar dreigt of juist geen gevaar ziet.

Omdat de aandacht van je kind niet op de goede manier wordt gericht, kan dit de leervaardigheden en de concentratie negatief beïnvloeden. Als een kind overgevoelig is voor prikkels zullen de hieruit voortkomende problemen het meest naar voren komen op school. Daar bevindt het kind zich in een prikkelrijke omgeving, zowel in de groep als op de speelplaats.

Als reactie op de overgevoeligheid kan een kind reacties gaan vertonen als frustratie, angst, boosheid, teruggetrokken of juist druk gedrag, vermoeidheid, geen initiatief tonen en (liever) niet willen meedoen met een groepsactiviteit. Vaak wordt dit al gesignaleerd op school, maar het kan ook pas tot uiting komen als het kind weer thuis is.

Als prikkels niet goed worden verwerkt kan je kind moeite hebben met de zelfverzorging, de motoriek, het mondgebied of schoolse vaardigheden:

• Zelfverzorging en prikkelverwerking
• Motoriek en prikkelverwerking
• Mondgebied en prikkelverwerking
• Schoolse vaardigheden en prikkelverwerking
• Voeding en prikkelverwerking
• Brede blik op de hulpvraag

Problemen bij de zelfverzorging kunnen naar voren komen omdat blijkt dat je kind bepaalde kleding niet lekker vindt zitten, aanvoelen of kriebelen. Het wil bepaalde kleding dan niet meer aan. Ook kan je kind de haren niet willen wassen of houdt er niet van dat het wordt aangeraakt of geknuffeld. Door een onvoldoende goede regulering van de alertheid kunnen slaapproblemen ontstaan, zoals niet in slaap kunnen komen. Als je kind het lichaam niet goed aanvoelt of niet voelt dat er aandrang is om te plassen kan dit leiden tot zindelijkheidsproblemen.

De manier waarop je kind prikkels verwerkt heeft ook invloed op het bewegings- en houdingsgevoel en bepaalde problemen in de motoriek zijn te herleiden tot de prikkelverwerking. Een prikkel die binnenkomt wordt verstuurd naar de hersenen, die daarna de benodigde beweging aanstuurt. Als dat niet goed wordt doorgegeven leidt dat tot onhandigheid, angst of teveel beweeglijkheid. De beweegproblemen, die het gevolg zijn van over- of onderprikkeling werken door in de grove motoriek, zoals sporten, lopen en springen en in de fijne motoriek ( schrijven, handbewegingen).

De manier van prikkels verwerken heeft ook invloed op het gebied van en rond de mond. Als je kind niet goed voelt wat er in het mondgebied gebeurt, zal het zich vaker verslikken of open mondgedrag vertonen. Om de prikkels goed te reguleren zijn er kinderen die veel op de duim of vinger(s) zuigen. Met eten en drinken is het merkbaar omdat je kind erg langzaam of juist te snel eet of drinkt en bepaald soort voedsel niet in de mond verdraagt. Het kan dan moeite hebben met de textuur (zacht of hard), de smaak (zoet, bitter,zout) of de consistentie (dik, korrelig, dun). Begeleiding voor een goede prikkelverwerking in het mondgebied wordt gedaan door de logopedist.

Er zijn kinderen die overgevoelig zijn voor geluidsprikkels en daar echt last van hebben. Dit kan van grote invloed zijn op de prestatie in de klas en hoe je kind zich voelt. Je kind wordt belemmerd en kan reageren door druk en chaotisch gedrag. Het kan zich niet of nauwelijks meer focussen op zijn eigen handelen, geeft weinig aandacht aan de taak waar het mee bezig was en handelt niet doelgericht. Bij een spelactiviteit lukt het niet meer om dit goed vorm te geven.

De therapeut die kinderen helpt met de sensorische prikkelverwerking zal met je kind actief werken aan de reductie van prikkels door middel van training. Dit gebeurt meestal in spelvorm en daarnaast wordt er gezocht naar aanvullende oplossingen. Een verbetering van de prikkelverwerking kan vaak worden bewerkstelligd door het inzetten van bepaalde aanpassingen op school. Daarvoor is het nodig dat de therapeut samen met de ouder(s) en leerkracht kijkt naar de mogelijkheden tot verbetering.

Goede vetten als omega 3 en verse (seizoens-) groenten en fruit zijn onderdeel van een gezond voedingspatroon. Deze voedingsstoffen zijn onder meer gezond voor het lijf en zeker ook voor het hoofd: de hersenen. Voeding heeft daarmee een belangrijke invloed op de prikkelverwerking, de concentratie en het gedrag van kinderen. Druk gedrag of slaapproblemen kunnen zowel voortkomen uit een teveel aan bepaalde voedingsstoffen, maar ook door een tekort aan andere voedingsstoffen. De kinderdiëtist kan dit in kaart brengen en een voedingsadvies geven dat past bij je kind.

Onze therapeuten gaan er vanuit dat het sensorisch prikkelverwerkingsprobleem niet op zichzelf hoeft te staan. Daarom kijken zij verder en op een brede manier om te achterhalen of mogelijke andere oorzaken een rol spelen. Als basis voor eventuele verdere behandeling gelden een deskundige observatie van het kind en zal er een intakegesprek plaatsvinden. Het is belangrijk dat er een optimale integratie plaatsvindt in het dagelijks leven van het kind. Om die reden zullen ouder(s), leerkracht en eventueel andere betrokkenen bij het kind, nauw worden betrokken bij de behandeling.