Schoolse vaardigheden voor je kleuter

Als je kleuter naar groep 1 van de basisschool gaat, wordt er steeds meer gevraagd van de vaardigheden op motorisch, communicatief en cognitief gebied. Scholen werken met een leerlingvolgsysteem waarmee de leerkracht de ontwikkeling van je kind kan volgen. Zo worden er signalen herkend die wijzen op bijzonderheden in de motorische en cognitieve vaardigheden en die vaardigheden die het kind nodig heeft voor het leren lezen en schrijven.

De leerkracht zal bijzonderheden altijd met ouder(s) bespreken. Wanneer je kind bij bepaalde vaardigheden extra aandacht en begeleiding krijgt, zal er vaak verbetering optreden en gaat je kind veel beter voorbereid naar groep 3. De vaardigheden die je kind leert ontwikkelen om een goede start te maken in groep 3 zijn voorbereidend schrijven en lezen, leren planmatig te werken, de fijn motorische vaardigheden en de schrijfmotoriek, dit alles in combinatie met een goede concentratie. Wij helpen bij de volgende vaardigheden:

• Voorbereidend lezen en schrijven
• Schrijfmotoriek
• Concentratie en planmatig werken
• Samenwerking tussen kindertherapeut, ouder(s) en leerkrachten

In groep 3 van de basisschool zal een kind volop beginnen met leren lezen en schrijven. De basis hiervoor wordt gelegd vanaf groep 1 door bezig te zijn met de voorbereidingen. Dit noemen we voorbereidend lezen en schrijven of het trainen van de auditieve voorwaarden, waarin de kleuter kennis gaat maken met letters, cijfers, de verschillende klanken en geschreven taal. Het oefenen gebeurt veelal door spelletjes met rijmwoorden, reeksen woordjes onthouden en daarna nazeggen en het herhalen van een zin. Je kind leert letters van elkaar te onderscheiden en leert wat een lettergreep is door bijvoorbeeld op een langer woord mee te klappen op elke lettergreep.

Ook het zogenaamde "hakken en plakken" wordt aangeleerd waarbij de kinderen woorden hakken in losse klanken en klanken plakken tot een woord. Voor het goed leren lezen en spellen zal het kind moeten beschikken over goede auditieve voorwaarden, dat wil zeggen dat het goed moet kunnen luisteren. Soms blijft de ontwikkeling van deze auditieve voorwaarden achter en zal je kind moeite hebben te horen dat er verschillende klanken zijn in een woord en dat de ene spraakklank ten opzichte van de andere anders klinkt (bijvoorbeeld het verschil tussen een [k] en een [t]). Het voorbereidend lezen en schrijven is het expertisegebied van de kinderlogopedist. Voor het oefenen van schrijfmotoriek kun je terecht bij de kinderfysiotherapeut of kinderergotherapeut.

Vanaf groep 1 wordt de basis gelegd voor het latere schrijven door het oefenen van het voorbereidend schrijven en andere fijn- motorische vaardigheden die je kind straks nodig heeft. Het verfijnen van de motoriek is een vaardigheid waar veel jonge kinderen nog moeite mee kunnen hebben, waardoor het plakken, knippen, kralen rijgen, vasthouden van een potlood en het maken van schrijfbewegingen nog maar moeizaam gaat.

Als het niet goed lukt om deze vaardigheden onder de knie te krijgen kan je kind gefrustreerd raken en schrijven, tekenen of knutselen gaan tegenstaan. De training van de fijn- motorische vaardigheden wordt gedaan door de kinderergotherapeut en de kinderfysiotherapeut die in de begeleiding en behandeling hiervan zijn gespecialiseerd. Op een speelse manier en in kleine stapjes zullen zij met je kind werken met leuke oefeningen en geschikte hulpmiddelen.

Al in de kleuterklas oefent je kind vaardigheden als planmatig werken door te leren opdrachtjes in stapjes uit te voeren. Door je kind ook opdrachten te geven waar het wat langer aan moet werken wordt de concentratie geoefend. Dit is nodig omdat in groep 3 meer van je kind verwacht wordt op het gebied van aandacht en concentratie. Dat is niet voor elke kleuter gemakkelijk en wanneer je kind er veel moeite mee heeft kan het begeleid worden door de kinderergotherapeut.

Het doel van de behandeling is het verbeteren van de concentratie, de aandacht en je kind leren handelen volgens een plan. Zo leert het onder andere het in een vaste volgorde doen van een handeling door middel van meerdere stappen. Vaak gebruiken wij hiervoor speelse varianten op de 'Vier Beertjes'-methode van Meichenbaum. Niet alleen het praktisch handelen op school wordt getraind, maar ook het oefenen van deze vaardigheden in de thuissituatie. De kinderergotherapeut zal eerst een observatie en onderzoek doen, zodat zij daarna op de beste wijze met je kind kan werken aan verbetering van de concentratie en het praktisch handelen.

Het planmatig handelen kan onder meer verbeterd worden door het specifiek trainen van het werkgeheugen. Het werkgeheugen betreft het vermogen om instructies zowel te kunnen onthouden als uit te kunnen voeren. Als reguliere kinderergotherapie je kleuter onvoldoende helpt een plan van aanpak te kunnen maken, bieden wij ook speciale werkgeheugentrainingen.

Als je veel effect wilt bereiken met therapie is het van belang dat ouders, leerkrachten en therapeut, samenwerken met de kindertherapeuten. Onze praktijk is sterk gericht op samenwerking en staat open voor het afstemmen van aanpak en methodes om zo je kind optimaal te laten groeien. Door de vaardigheden die geoefend worden te integreren in de dagelijkse bezigheden van je kind, wordt oefenen laagdrempelig en gaat dit vaak zelfs ongemerkt.